Celestia & Planetarium Dome
By Melroy van den Berg
- 5 minutes read - 939 words
Ik ben eigenlijk altijd al fan geweest van de natuur om mijn heen, eigenlijk gaat die nieuwsgierigheid verder. Ik vind namelijk ook ons universum erg interessant, denk aan sterren, planeten, zwarte gaten en alle theorieën er omheen. Ik wil jullie toegang geven tot het ontdekken van het universum op je eigen computer.
Daarnaast wou ik het hebben over een “dome” (=koepel). Nee dit keer geen “Under the Dome” aflevering (wel een goede serie, aanrader). Maar hoe creëer je je eigen Planetarium Dome? Huh wattes? 😕 Lees gauw verder, en laat je verassen!
Inleiding
Allereerst neem ik even een stapje terug, voordat ik verder ga met mijn verhaal. Vele zullen weinig van ons universum weten, er nooit over gelezen hebben en/of er niet echt geïnteresseerd in zijn. Ik probeer jullie echter toch te overtuigen hoe mooi het kan zijn. En ik begin je met het overhalen om het volgende gratis programma eens te proberen, genaamd “Celestia”.
Celestia
Celestia is een open-source programma dat je gratis kunt downloaden/installeren op je Windows computer (maar ook Mac OS X of Linux pc"s worden ondersteund). Celestia is een prachtig programma waarmee je ons universum kunt ontdekken.
![Voyager 2 vlakbij Neptunus in Celestia](/images/2014/02/celestia_voyager2-neptune.jpg" Voyager 2 vlakbij Neptunus in Celestia")
Met dit programma kun je namelijk alle planeten en sterren ontdekken, maar ook de banen van de planeten zien (zie onderstaande afbeelding), en zelfs de Melkweg en dichtbijgelegen sterrenstelsels observeren. En dat allemaal 3 dimensionaal op je eigen computer! 😀
Al bij al een indrukwekkend en krachtig programma. Bedoeld voor voor mensen die graag meer willen zien/ontdekken van het universum.
Tot slot kun je ook gratis uitbreidingen downloaden. Bijvoorbeeld een detailleerde aarde en/of zon (afkomstig van satellietbeelden). Er bestaan zelfs 3D modellen van onder andere Star Wars & Star Trek.
- Download Celestia
- En voor uitbreidingen: klik hier of hier voor meer add-ons
Stellarium
Stellarium is ook een programma om het universum te bekijken. Stellarium toont een realistische 3D hemel, net als wat je kan zien met het blote oog, verrekijker of telescoop.
De kracht van Stellarium is, dat je dit programma ook kunt gebruiken voor je eigen planetarium. Een planetarium is een koepel waarin je zit en vervolgens lijkt het net alsof je echt naar de hemel kijkt (zie onderstaande foto).
Stellarium is net als Celestia is een open-source & gratis programma, en draait op Windows, Mac OS X en GNU/Linux.
Benodigdheden
Met Stellarium kun je je eigen zogenaamde Planetarium Dome creëren. Daarvoor heb je slechts 4 dingen voor nodig:
- Een computer/laptop
- Beamer
- Bolvormige spiegel
- Koepel (ook wel een Dome genoemd)
Beamer
Er vanuit gaande dat je als bezit over een computer/laptop ga ik direct naar de beamer.
Voorkeur gaat uit naar een beamer met een hoge resolutie beeld. Het beste zou dan een Full HD (1920 x 1080p) resolutie zijn, met een aspect ratio van 16:9. Dit soort beamers hebben een HDMI aansluiting.
Spiegel
De bolvormige spiegel is noodzakelijk om het beeld op een juiste manier te kunnen projecten op het oppervlakte van de koepel.
Een bekende spiegel heet Go-Vex, deze is hier te bestellen. Of een Cobra Planetarium Mirrors. Helaas zijn dit soort spiegels helaas erg prijzig 🙁 (zie straks een goedkoper alternatief).
Het beste is een spiegel met 1 oppervlakte. Dit soort spiegels zijn speciaal bedoeld voor projectie doeleinde, zoals hieronder is afgebeeld. Een standaard spiegel zorgt voor een 2e reflectie, wat niet gewenst is.
Er is echter een goedkoper alternatief, er zijn spiegels op de markt voor veiligheid en beveiliging. Deze hebben dezelfde vorm en worden onder andere gebruikt in parkeergarages. Helaas gaat dit wel ten koste van de kwaliteit van de afbeelding, zoals hierboven is uitgelegd. Een spiegel van 18" in diameter voldoet al.
Zie [hier een Half Dome Spiegel op Ebay](http://www.ebay.com/itm/Seeall-Pv18-180-See-All-Half-Dome-Convex-Mirror-Half-dome-18-pv18180-/331047046370?pt=BI_Security_Fire_Protection&hash=item4d13f10ce2) of [deze](http://www.ebay.com/itm/180-VIEWING-HALF-DOME-MIRROR-18-NEW-IN-BOX-/150384483186?pt=BI_Security_Fire_Protection&hash=item23039d1b72). Wellicht kun je deze spiegels ook bij de groothandel krijgen. Nogmaals zolang het budget het toelaat, kies dan voor een "first surface mirror".
Koepel
Nu heb je enkel nog een koepel nodig, dit is misschien niet zo eenvoudig, aan de andere kant kun je dit makkelijk thuis doen. Je kunt hier een handleiding lezen voor een koepel van 3 meter breed. En hier een andere handleiding.
De koepel moet bolvormig zijn van binnen. Een koep van een diameter van 2 meter voldoet, misschien zelfs kleiner (groter is altijd beter).
Via goedkope materialen zoals karton, kun je prima een koepel maken die voldoet.
Afronding
Tot slot als alles eenmaal gekocht/gemaakt is, kun je de projector grofweg op twee verschillende manieren plaatsen in de koepel. Hieronder is het afgebeeld zoals het normaal wordt gedaan:
Er is echter een alternatieve manier via een extra spiegel (mocht je meer ruimte in het midden van de koepel willen creëren bijvoorbeeld):
Uiteraard zul je zowel de beamer als de software moeten configureren, zodat alles goed wordt weergegeven in de koepel.
Alternatieven
Fish-eye lens
Een goed alternatief kan een fish-eye lens zijn. Deze lens wordt ook met regelmaat gebruikt in de fotografie. Door middel van deze lens tegen de projector aan te monteren kun je nagenoeg hetzelfde effect behalen. Zoals hieronder te zien is.
Er zijn zelfs beamers die deze lenzen erbij geven (voor slechts 4000 euro :P):
Planetarium Projector
Er zijn ook projectors speciaal gedoeld voor een Planetarium Dome. Als je al beschikt over vier huizen, privé-jet en acht auto"s, maar je weet niet meer wat je wilt kopen. 🙂 Daarvoor heb ik altijd een oplossing voor en deze keer: planetarium projector van Zeiss, zie hieronder de foto:
